Terapia pary jest niezwykle wymagającą formą terapii, stanowiącą wyzwanie dla terapeutów. Wielu przyznaje, że największą bolączką w tego rodzaju terapii jest metodyka pracy z parą. Brak wystarczającej wiedzy odnośnie środków, metod oraz samej struktury generuje brak rozwoju procesu terapeutycznego w odniesieniu do jakości komunikacji między partnerami.
Komunikacja jest bardzo ważnym elementem naszej rzeczywistości. Za pomocą słów możemy opisywać to, co widzimy, co czujemy i co doświadczamy w życiu. To słowa nadają znaczenie temu co przeżywamy. Praca psychoterapeuty w dużej mierze polega na komunikacji z klientem – zadawaniu pytań, słuchaniu i poszukiwaniu rozwiązań. Niezwykle istotna jest tutaj jakość tego procesu, nie tylko między terapeutą a klientem, ale również między partnerami podczas terapii pary.
Partnerzy przychodzą do gabinetu z różnego rodzaju problemami, czasem nie zdając sobie sprawy, iż owe wynikają z zakłóceń w komunikacji. Przyjrzyjmy się bliżej, jaką rolę pełni komunikacja w terapii pary i jak rozwiązywać konflikty z nią związane.
ŹRÓDŁA KONFLIKTÓW W ZWIĄZKU
Według M. Plopa (1997) zdrowie psychiczne wraz z oceną jakości własnego życia oraz pozostałych członków rodziny uwarunkowane jest takimi zmiennymi, jak: bliskość z innymi (członkami rodziny), poziom doświadczanego wsparcia (od pozostałych członków rodziny) bądź też kompetencji w zakresie podejścia do rozwiązywania pojawiających się konfliktów. Autor dodaje, iż „satysfakcja z małżeństwa wzbogaca poczucie sensu i szczęśliwości u każdego z małżonków i pośrednio u osób zależnych od nich, czyli dzieci. Brak tej satysfakcji może przyczyniać się do doświadczania przewlekłego stresu, pogłębiającej się dezintegracji systemu rodzinnego, a w konsekwencji może nawet doprowadzić do jej rozpadu” (Plopa M., 2011, s. 126–127). Z kolei Monika Frąckowiak-Sochańska (2011), rozwijając niejako owy wątek, dodaje: „źródeł zakłóceń między partnerami można upatrywać między innymi w nieświadomie powielanych wzorcach wyniesionych z rodzin pochodzenia oraz wczesnodziecięcych urazogennych relacjach z osobami bliskimi, zaburzonej wymianie wzmocnień pozytywnych i negatywnych, błędnych przekonaniach na temat partnera i jego intencji, nierealistycznych oczekiwaniach wobec związku, a także w deficytach w zakresie umiejętności komunikacyjnych i strategii rozwiązywania problemów” (Frąckowiak-Sochańska, 2011, s. 186).
W przypadku wszelkich nieporozumień i konfliktów w małżeństwie czy w każdym innym związku partnerskim podstawą jest otwarta komunikacja. Źródeł zakłóceń relacji między partnerami można upatrywać między innymi w:
błędnych przekonaniach na temat partnera i jego intencji,
nieświadomie powielanych wzorcach wyniesionych z rodzin pochodzenia oraz wczesnodziecięcych urazogennych relacjach z osobami bliskimi,
deficytach w zakresie umiejętności komunikacyjnych i strategii rozwiązywania problemów,
nierealistycznych oczekiwaniach wobec związku,
zaburzonej wymianie wzmocnień pozytywnych i negatywnych.
Mimo, że konflikty są naturalnym i zdrowym aspektem bycia w związku, to często generują pojawiające się w związku trudności. Dodatkowo tworzą i wzmacniają nowe, takie jak nieumiejętność spędzania ze sobą czasu i delektowania się nim, trudność w doświadczeniu bliskości fizycznej i duchowej, czy brak ufności do partnera. Pary zgłaszające się do gabinetu, często miewają trudność do indywidualnej, jak i wspólnej regulacji owego konfliktu. Dzięki niej para jest w stanie pracować nad zazdrością, odczuwaniem pogardy, poczuciem winy, krzywdy, czy utrzymaniem satysfakcji seksualnej.
Deficyty w wyżej wymienionych obszarach generują coraz większe trudności komunikacyjne. Jak pracować nad nimi podczas terapii pary?
ZAZDROŚĆ
Uczucie zazdrości pojawia się w sytuacji, gdy czujemy zagrożenie dla związku – może być ono zarówno realne, jak i nierealne. Często zadajemy sobie pytanie, czy zazdrość jest dla związku zabójcza, czy odwrotnie? Analiza literatury przedmiotu pokazuje, że w umiarkowanym natężeniu i sygnalizowana po uprzedniej analizie może mieć jak najbardziej pozytywny efekt i przynosić korzyści dla obojga partnerów. Z jednej strony zazdrość pokazuje, że partner jest dla nas kimś ważnym, nadal chcemy być w związku i jesteśmy gotowi stoczyć batalię celem jego kontynuacji. Z drugiej strony, jeżeli jedna ze stron nadmiernie skupi się jedynie na sobie, a nie dostrzeże perspektywy partnera, prowadzi to do tunelowego postrzegania rzeczywistości i wyczulenia na bodźce, które mają jedynie potwierdzić przyjętą hipotezę. To w ostatecznym efekcie sprzyja odczuwaniu strachu, wycofaniu z relacji i bliskości, natrętnym i bolesnym myślom, obniżeniu samopoczucia i depresyjnemu wycofaniu, nieustannej kontroli partnera, a nawet zachowaniom przemocowym czy agresywnym.
Jakie metody może wykorzystać terapeuta w tym przypadku? Przede wszystkim prowadzący terapię uczy parę wyłapywania sygnałów świadczących o odczuwaniu zazdrości, a następnie wdraża trening poznawczo-behawioralny uczący umiejętności analizy własnych emocji i uczuć. Wprowadzana jest restrukturyzacja poznawcza danych myśli automatycznych, która przełożona zostaje na modyfikację dotychczasowych schematów zachowania.
Następnie następuje modyfikacja schematów działania każdej ze stron z ukierunkowaniem na tę drugą. Oznacza to złamanie dotychczasowych, wyuczonych zachowań oraz zastąpienie ich bezpośrednimi, konkretnymi i zrozumiałymi dla każdej ze stron. Po wypracowaniu odczuwanej przez parę bezpiecznej atmosfery między sobą, terapeuta uczy otwartej komunikacji, bez przemilczeń, niedopowiedzeń – po prostu otwartej i szczerej.
Uzupełnieniem procesu pracy nad zazdrością jest podanie na poziomie ogólnym, ale jak najbardziej pomocnym, wskazówek postępowania (krok po kroku) odnośnie tego, jak radzić sobie z zazdrością.
Inną możliwością jest wprowadzenie przez partnerów tradycji zwierzania się. Aby utrzymać bliskość i intymność w związku, wskazane jest okazywanie sobie wzajemnej atencji. Rozmowa w duchu miłości pokazuje szacunek do partnera, zbliża i pomaga we wzajemnym zrozumieniu. Brak pośpiechu pozwala z kolei na skupieniu uwagi jedynie na związku, a jeśli takowy pojawi się – to na problemie, dzięki czemu już na wstępnym etapie można zainterweniować, co nie doprowadzi do eskalacji problemu.
Emocje w związku, takie jak odczuwanie pogardy, wstyd i poczucie winy oraz poczucie krzywdy, mogą stanowić bardzo duży problem, który prowadzi do eskalacji konfliktu.
Więcej na temat tego, jak pracować z klientami podczas terapii par, dowiesz się ze specjalistycznego kursu Terapia par we współczesnej praktyce psychologicznej. Podczas kursu odpowiemy:
jakie wyzwania czekają na terapeutów w obliczu postępujących zmian społecznego postrzegania związków i przeniesienia ich częściowo do świata wirtualnego,
jak prowadzić efektywną terapię pary, uwzględniając specyfikę pracy zależną od typu problemu i etapu procesu terapeutycznego,
jak zastosować terapię gier w pracy z parą
oraz na wiele innych, nurtujących Cię pytań. Zapraszamy na warsztaty online dla psychologów, psychoterapeutów i seksuologów, którzy pragną poszerzać swoją wiedzę i stale podnosić kompetencje.
Comentarios